Żywić Szekspirowskie uczucia, a mówić o tym językiem sprzedawcy samochodów

Żywić Szekspirowskie uczucia, a mówić o tym językiem sprzedawcy samochodów

Nie zgaszono jeszcze świateł, więc na widowni trwają nadal przyciszone rozmowy. Ostatni widzowie zajmują jeszcze miejsca. Nagle zza drzwi dobiega głos i na salę wchodzi mężczyzna, niesłychanie głośno rozmawiając przez telefon….

Tak rozpoczyna się Różewiczogranie autorstwa Wiesława Komasy, stworzone na podstawie twórczości Tadeusza Różewicza.

Zresztą ten moment nie jest jedynym, w którym aktor za pomocą niewidzialnych rozmówców idealnie kreuje iluzję dialogu. Postaci nachodzą głównego bohatera – Różewicza – chwilami niespodziewanie, w połowie zdania, niczym duchy minionych lat, zmuszając go do zmierzenia się z przeszłością.

„Jak to jest, że każdy chce opowiedzieć własną historię? (...) No, ale jak opowiedzieć historię własnego życia?”

Może właśnie poprzez ludzi; poprzez tych, którzy niegdyś byli z nami blisko, a także tych, z którymi nasze relacje były zaledwie przelotne. W końcu to otaczający nas ludzie pomagają nam odkryć samych siebie, a czasami bywają nawet lustrami naszej duszy. Jest to niezwykły sposób na ukazanie natury poety, który jest skory do dzielenia się swoimi najbardziej zawiłymi myślami w niemal każdym dialogu – Komasa nie marnuje ani minuty. Nie oznacza to wcale, że w monodramie nie ma oddechu. Wręcz przeciwnie – scenografia ograniczająca się do jednego krzesła na środku sceny oraz mistrzowskie wyczucie czasu, humor, granie na emocjach widza, warsztat aktorski na najwyższym poziomie – to wszystko czyni ten spektakl bardzo klarownym i porywającym w odbiorze.

Bohaterem targają przeróżne emocje – frustracja, nadzieja, znudzenie, ekscytacja, zaduma. Monodram przyjmuje formę rachunku sumienia, rozliczenia się ze wszystkimi, również z samym sobą. Trwa ciągłe poszukiwanie słów, znaczeń, a co najważniejsze – sensu. Po wszystkim mężczyzna nie dowierza, że to już koniec. Forma pozostawia szerokie pole do interpretacji i autorefleksji. Przez cały czas trwania spektaklu można zastanawiać się nad kolejnością dialogów oraz nad tym, co zdradzają nam o świecie widzianym oczami Różewicza.

Nie braknie też głębokich refleksji na temat ludzkiej natury – ciągłej gonitwy, walki jakości z bylejakością, sensu z bezsensem, życia ze śmiercią. Rozterki Różewicza są wybitnie ludzkie i szczere. Dzięki prostemu, bezpośredniemu, a chwilami też dobitnemu słownictwu, które definiuje samą poezję Różewicza, emocje są tutaj surowe, nieokrojone, dzięki czemu dystans między poetą a odbiorcą się zmniejsza. Słuchając go, możemy odnieść wrażenie, jakbyśmy razem z nim wspominali kluczowe momenty jego życia, wspólnie polemizowali z prawdami tego świata.

W spektaklu cały czas przeplata się także pytanie o znaczenie poety. Postawiony jest przed nami konflikt wewnętrzny, chwile jego słabości, kiedy zastanawia się, czy jego rola jest ważna na tym świecie? Sztuka jest niezaprzeczalnie istotna, ale czy chwilami cenniejsza nie jest cisza? Jest to właściwie konflikt bardzo uniwersalny, podobny do rozterek każdego człowieka, a w końcu, nawiązując do wiersza Różewicza Kto jest poetą?, nie trzeba wcale pisać wierszy, aby nim być.

Zresztą sam Komasa mocno rezonuje z przemyśleniami Różewicza, co wyraźnie widać na scenie, oraz twierdzi, że w każdym spektaklu odkrywa głębię tekstu od nowa.

Różewiczogranie to świetnie skonstruowany oraz odegrany spektakl bazujący na fascynującej twórczości Tadeusza Różewicza. Jest to przeżycie, które bez wątpienia można gorąco polecić każdemu miłośnikowi poezji, różnego rodzaju refleksji czy też nawet samego głosu Pana Wiesława Komasy. Spektakl ma w sobie moc, aby wywrzeć tak duże wrażenie, że nie opuści nas ono jeszcze długo po wyjściu z teatru…

Agata Cebula, Aleksandra Mazur

Różewiczogranie

Scenariusz, Reżyseria i Wykonanie: Wiesław Komasa

na podstawie Kartoteki rozrzuconej oraz wierszy Tadeusza Różewicza

19.05.2024

38. TORUŃSKIE SPOTKANIA JEDNEGO AKTORA